Plukken - veerbeschadigend gedrag
Wanneer een vogel naast de normale veerverzorging ook veren plukt en/of beschadigt, is er sprake van plukken en veerbeschadigend gedrag. Dit gedrag kan zich op veel manieren uiten. Van het uittrekken van dekveren, het kaal maken van de poten of borst tot aan het afknippen van de slagpennen. Het beschadigen van de huid kan hier ook bij horen (automutilatie).
De oorzaak van dit gedrag is niet altijd te achterhalen. Factoren in de omgeving, factoren in de vogel zelf, maar ook een combinatie van beide kan een rol spelen. Bij omgevingsfactoren kunt u denken aan: chronische stress, een ongeschikte leefomgeving, eenzaamheid, verveling en frustratie. Factoren in de vogel zelf kunnen zijn: genetische aanleg, een verstoorde ontwikkeling in de jeugd (bijv. door ziekte), een beperkte socialisatie of lichamelijk ongemak/pijn.
De behandeling en/of omgang met veerbeschadigend gedrag is mede afhankelijk van de oorzaak van het gedrag. De eerste stap is het uitsluiten en evt. behandelen van een lichamelijke oorzaak. Wanneer het gedrag na een adequate behandeling blijft bestaan, is het zinvol om omgevingsfactoren die een rol kunnen spelen aan te passen. Het aanbieden van voldoende verrijking, goede voeding en het voorkomen van (chronische) stress, kunnen helpen om veerbeschadigend gedrag te stoppen of te verminderen.
Veerbeschadigend gedrag kan, ondanks alle getroffen maatregelen, blijven bestaan of in bepaalde periodes terugkeren.
Algemene tips bij veerbeschadigend gedrag en automutilatie
- Laat uw vogel wanneer deze zichzelf beschadigt (automutileert), zo snel mogelijk onderzoeken en behandelen door een ervaren vogelarts.
- Het gebruik van anti-pluk sprays, zalf e.d. helpt over het algemeen niet en kan het probleem erger maken. U brengt immers iets aan op de veren wat daar niet hoort. Alle reden voor uw vogel om (nog meer) aan de veren te zitten.
- Gebruik alleen een kraag op advies van uw vogelarts en/of wanneer uw vogel de huid beschadigt.
- Zorg voor een rijke en uitdagende leefomgeving die past bij de behoeften en het karakter van uw vogel.
- Soms zijn vogels gebaat bij bepaalde medicatie (bijv. antidepressiva). Gebruik deze alleen op advies van een gedragstherapeut/dierenarts die hier ervaring mee heeft!
Meer weten? Volg de cursus "Plukken & veerbeschadigend gedrag" of neem contact met mij op voor een gedragsconsult en krijg gerichte adviezen passend bij u, uw kromsnavel, jullie relatie en (leef)situatie.
Wat is wijsheid om juist wel of juist niet te doen wanneer uw kromsnavel plukt of veerbeschadigend gedrag vertoont?
DO'S
- Laat door een ervaren vogelarts een lichamelijke oorzaak uitsluiten. Dit onderzoek moet op zijn minst bestaan uit een volledig lichamelijk onderzoek en een ontlastingsonderzoek. Bij voorkeur aangevuld met röntgenfoto’s en bloedonderzoek.
- Zorg dat uw kromsnavel genoeg te doen heeft met zijn snavel en leer uw kromsnavel om te foerageren en geef hem voldoende sloopmaterialen.
- Laat uw kromsnavel zelf beslissen of, wanneer en hoe hij wil badderen. Verplicht badderen/douchen kan zeer stressvol zijn en draagt niet positief bij aan de vertrouwensband tussen u en uw kromsnavel.
- Zorg dat de leefomgeving qua temperatuur en luchtvochtigheid op orde is.
- Houdt uw normale dagritme aan en benader uw kromsnavel zoals u dat altijd zou doen.
- Biedt naast de mogelijkheid om te foerageren en sloopmaterialen ook andere verrijking aan. Dat kan in de vorm van variatie aan voeding, interactie met u of soortgenoten, mee naar buiten, etc. Houdt hierbij rekening met wat uw kromsnavel prettig en leuk vindt.
- Probeer situaties die stress veroorzaken bij uw kromsnavel zoveel mogelijk te voorkomen
- Zorg dat uw kromsnavel voldoende nachtrust krijgt, gezonde voeding eet en UV-B licht opdoet.
DON'TS
- Gebruik GEEN anti-plukspray of andere sprays die moeten voorkomen dat uw kromsnavel plukt. Alles wat u op de veren aanbrengt kan een extra reden zijn om juist aan zijn veren te willen zitten. Daarnaast vertoont uw kromsnavel dit gedrag met een reden. Hem de mogelijkheid ontnemen kan veel stress met zich meebrengen.
- Straf uw kromsnavel niet voor dit gedrag en/of probeer hem niet af te leiden. Elke vorm van aandacht die u eraan geeft, kan uw kromsnavel als beloning ervaren waardoor het gedrag juist toeneemt.
- Gebruik, tenzij uw kromsnavel zichzelf beschadigt, GEEN kraag o.i.d. Ook hiervoor geldt: uw kromsnavel vertoont dit gedrag met een reden. Hem de mogelijkheid ontnemen kan veel stress met zich meebrengen.
- De kans dat uw kromsnavel last heeft van uitwendige parasieten is zeer klein. Het is dan ook niet raadzaam om uw kromsnavel te behandelen hiervoor.
- Geef uzelf niet de schuld van het gedrag en schaam u niet voor uw kromsnavel!